ناهنجاری های فکی

ناهنجاری های فکی

ناهنجاری های فکی یا ناراحتی های مربوط به فک پایین و بالا می تواند مشکلات جدی ایجاد کند. دکتر امیر علیزاده متخصص جراحی فک و صورت، با بهره گیری از تکنیک های پیشرفته و مدرن جراحی فک و صورت، ناهنجاری های مربوط به فک را با موفقیت درمان می کند.

از جمله ناهنجاری های فک می توان به فک کوچک یا بزرگ، فک مایل، شکاف لب یا کام، دندان های جلویی برجسته یا عقب رفته اشاره کرد. جراحی اصلاح این ناهنجاری ها موجب بهبود عملکرد فک و دندان ها و رفع مشکلات گویایی و بلع و جلوگیری از تحلیل استخوان فک می گردد. دکتر علیزاده با توجه به نوع ناهنجاری و وضعیت بیمار، بهترین روش جراحی برای اصلاح آن نظیر بازسازی فک یا استفاده از دستگاه های تقویت کننده را انتخاب و اعمال می نماید.

ناهنجاری فک چیست؟

زمانی که فک بالا و پایین در شرایط و جایگاه نادرست بوده و هماهنگی و تقارنی بین آن ها وجود نداشته باشد، به این عارضه ناهنجاری فک گفته می شود که انواع مختلفی دارد.

علائم ناهنجاری های فکی

وجود ناهماهنگی و عدم تقارن فکین به راحتی قابل مشاهده و قابل تشخیص می باشد. اما با این حال نشانه های زیر بیانگر وجود ناهنجاری فکی هستند:

  • وجود تنفس دهانی
  • درد فک و دندان ها در زمان جویدن غذا
  • وجود مشکلات گفتاری در فرد
  • نداشتن لبخندی زیبا
  • گاز گرفتن زیاد زبان و یا لب

علل بروز ناهنجاری های فکی

به طور کلی دو دلیل عمده ارثی و محیطی موجب پیدایش ناهنجاری های فکی می شوند. در ادامه شما را به طور کامل با دلایل بروز مشکلات فکی آشنا خواهیم کرد:

  1. اختلال در زمان تکامل جنین

یکی از موارد ارثی که موجب بروز این مشکلات می شود، اختلال در روند تکامل جنین می باشد. دارو های خاصی که خانم های باردار مصرف می کنند و یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و همچنین سیگار کشیدن و مصرف الکل مادر باردار می تواند بسیار اثرگذار باشد.

  1. اختلالات ژنتیکی

اگر در مراحل اولیه تشکیل جنین جهش های خاصی ایجاد شوند، می تواند سندرم هایی مانند مشکلات فکی و دندانی را ایجاد کند.

  1. وارد شدن آسیب به فک پایین کودک

فک پایین بسیار حساس بوده و با ضربه ای حتی جزئی می تواند با شکستگی همراه باشد. اگر ضربه و آسیبی به آن وارد شود، ممکن است تا رشد فک پایین با مشکلاتی رو به رو شده و دچار انحراف و یا کوچک ماندن نسبت به فک بالا شود.

  1. غیبت دندانی

گاهی اوقات بعضی از دندان های دائمی در دهان فرد به دلایل متعددی از دست رفته اند و غائب هستند. در این شرایط نظم و ترتیب دندان ها از بین می رود. معمولا دندان های شماره 5 پایین و 2 بالا که به ترتیب دندان کرسی کوچک دوم پایین و پیشین دوم بالا می باشند، رایج ترین دندان های غائب هستند.

  1. از دست رفتن زود هنگام دندان شیری

شاید شما هم به این موضوع فکر کرده اید که چون دندان های شیری به هر حال می افتند، پس اهمیتی ندارند. اما این کاملا اشتباه بوده و این دندان ها وظایف بسیار مهمی دارند که یکی از مهمترین آن ها، حفظ موقعیت و فضای رشد برای دندان های دائمی است. در صورتی که یک دندان شیری زودتر از زمان لازم بیفتد، دندان های کناری به طرف جای خالی آن حرکت کرده و به همین دلیل دندان دائمی زیر آن نمی تواند رشد کند و یا در جای اشتباهی رشد می کند. در نتیجه مشکلات و ناهنجاری های فکی و دندانی بروز می کنند.

  1. نامناسب بودن اندازه دندان ها

در برخی از مواقع بزرگ و یا کوچک بودن دندان ها سیستم و نظم دندانی را از بین می برد.

  1. برخی عادت های رفتاری نادرست

به طور معمول تمامی نوزادان انگشت دست خود را می مکند، اما این عادت می تواند تا سنین بیشتری طول بکشد که در این صورت، تاثیرات بسیار مخرب و منفی روی شرایط دندانی و فکی خواهد گذاشت.

  1. الگوی تنفس

بعضی از کودکان به جای اینکه از ظرف بینی نفس بکشند، از دهان این کار را انجام می دهند. شاید این اتفاق تنها یک عادت و اشتباه باشد، اما در اکثر اوقات آلرژی، آماس مخاط بینی یا اندازه بزرگ لوزه ها سبب بروز این نوع تنفس می شود. در صورتی که مشاهده کردید که کودکتان در شرایطی به جز فعالیت های ورزشی و پرتحرک از دهان خود تنفس می کند، حتما با یک پزشک خوب مشورت داشته باشید.

بهترین سن درمان ناهنجاری های فک

در صورتی که افراد در سنین کودکی (7 سالگی) تحت معاینه ارتودنسی قرار بگیرند، علائم و نشانه های ناهنجاری های فکی در آن ها قابل مشاهده و تشخیص می باشد. به طور کلی بهترین سن برای درمان اینگونه مشکلات در دختران حدود 8 یا 9 سالگی و برای پسران در سنین 10 و یا 11 سالگی می باشد. در این زمان امکان جا به جایی و اصلاح موقعیت دندان ها با کمک دستگاه های ارتودنسی وجود دارد. اما هر چه سن بالاتر رفته و برای درمان مشکلات فکی اقدامی صورت نگیرد، لازم است تا جراحی فک نیز در کنار ارتودنسی مورد استفاده قرار بگیرد.

روش های درمانی ناهنجاری های فک

دو روش درمانی کلی ارتودنسی و جراحی فک برای این نوع ناهنجاری های وجود دارند. اینکه کدام یک از این دو انتخاب و گزینه بهتری باشند، به این بستگی دارد که بیمار در چه سنی اقدام به درمان کرده باشد و همچنین میزان و شدت مشکل فکی او چقدر باشد. در ادامه بیشتر با روش های درمانی مشکلات فکی آشنا می شویم:

  1. ارتودنسی دندان

ارتودنسی با کمک روش ها و دستگاه های بسیار متنوع می تواند برای درمان تمامی مشکلات فکی کاربرد داشته و نقش موثری را از خود بر جای بگذارد. زمانی که متخصص ارتودنسی باتجربه شرایط و وضعیت دهانی شما را مورد بررسی قرار می دهد، می تواند بهترین گزینه درمانی را برایتان مطرح کند. ارتودنسی متحرک در سنین پایین، ارتودنسی ثابت، کشیدن دندان و بسیاری از راهکار های درمانی دیگر می توانند نتایج بی نظیری را به همراه داشته باشند. روش های ارتودنسی برای درمان مشکلات فکی عبارتند از:

روش های ارتودنسی متحرک

در این روش از وسایل متحرکی استفاده می شود که با همکاری مستقیم بیمار با متخصص ارتودنسی، روند درمانی پیش می رود. یکی از دستگاه های متحرک بسیار رایج که در سنین کودکی کاربرد فوق العاده و موثری دارد، دستگاه فانکشنال که نقش موثری در اصلاح موقعیت فکی دارد.

روش های ارتودنسی ثابت

در ارتودنسی ثابت از سیم ها و براکت هایی متنوع به طور ثابت روی دندان ها استفاده می شود تا در طی یک دوره حدود 1 تا 3 ساله، با به حرکت در آوردن دندان ها، موقعیت فکی به جایگاه صحیحی دست پیدا کند.

  1. جراحی فک

جراحی فک و یا جراحی ارتوگناتیک، با درمان و اصلاح ناهنجاری ها و مشکلات، علاوه بر اینکه ظاهر بسیار زیبایی را برای چهره ایجاد می کند، به بهبود تمامی مشکلات ناشی از این نوع ناهنجاری های می پردازد. اگر دستگاه های ارتودنسی به دلیل بالا بودن سن و یا بسیار شدید بودن ناهنجاری نتوانست تا به تنهایی اثر بخش باشد، باید از جراحی فک کمک گرفته شود. معمولا در اکثر موارد قبل از انجام این جراحی بیمار مدت زمانی را تحت درمان ارتودنسی قرار گرفته تا موقعیت دندانی مناسب تری به دست بیاورد. بهترین زمان برای انجام جراحی فک برای خانم ها حدود 14 الی 16 و برای آقایان حدود 17 الی 21 سالگی می باشد.

مزایای جراحی فک

جراحی فک قطعا برای درمان ضروری انجام می گیرد که بعد از آن مزیت های بسیاری برای بیمار به دنبال دارد:

  1. جراحی فک، زیبایی دلنشینی به چهره بخشیده و اعتماد به نفس فرد را افزایش می دهد.
  2. سبب سهولت در غذا خوردن می گردد.
  3. جراحی فک سبب کاهش سایش دندان ها می گردد.
  4. عملکرد دهان و دندان بهبود می بخشد.
  5. ناهنجاری های فکین می توانند در تنفس نیز مشکل ایجاد کنند که جراحی فک منجر به بهبود تنفس می گردد.
  6. بهداشت دهان و دندان را راحت تر کرده، در نتیجه بروز بیماری های لثه و پوسیدگی های دندانی را کاهش می دهد.

عوارض جراحی فک چیست؟

  1. خونریزی

خونریزی جزئی پس جراحی فک طبیعی است و ممکن است یک تا دو هفته پس از جراحی فک، خون دماغ شوید. خونریزی داخل بافت نرم منجر به کبودی آن قسمت می شود و می تواند خیلی گسترده باشد. در مراحل اولیه، کبودی آرواره را می پوشاند، اما اگر گسترش پیدا کند تا پایین گردن و بالای قفسه ی سینه را نیز در بر خواهد گرفت.
خونریزی غیر معمول وقتی است که هنگام جراحی نیاز به انتقال خون باشد با این حال گاهی اوقات ممکن است بیمار به تزریق خون نیاز داشته باشد. بعضی از بیماران قبل از جراحی خون خود را اهدا می کنند و اگر هنگام عمل نیاز بود از آن استفاده می کنند.

  1. عفونت

در همه ی جراحی ها احتمال عفونت وجود دارد. به همین دلیل هم در حین جراحی و هم پس از جراحی به شما آنتی بیوتیک داده می شود که اگر قرار است عفونتی ایجاد شود، به راحتی درمان شود.

  1. بی حس شدن

پس از جراحی فک در نواحی اطراف فک دچار بی حسی خواهید شد. اگر فک بالا عمل شده باشد، بالای دندان ها بی حس خواهد شد و اگر فک پایین عمل شده باشد، لب پایین و چانه بی حس خواهد شد و هنگامی که رشته های عصبی در حال بهبود هستند، با احساس سوزن سوزن شدن روبرو خواهید شد. احساس عادی معمولا پس از ۶ ماه یا کمتر بر خواهد گشت.

  1. گرفتگی بینی

گرفتگی بینی می تواند ناشی از لوله هایی باشد که در داخل سوراخ های بینی در هنگام جراحی جاگذاری شده است یا اینکه پس از جراحی فک بالا اتفاق بیفتد. وقتی که بینی دچار گرفتگی می شود، می توان به وسیله اسپری های پاک کننده ی مخصوص بینی این مشکل را برطرف کرد. پنبه ی آغشته به آب گرم نیز می تواند برای بیرون آوردن ترشحات بینی مفید باشد. گرفتگی بینی معمولا یک تا دو هفته پس از جراحی ادامه خواهد داشت و پس از آن برطرف خواهد شد.

  1. کاهش وزن

اوایل دوره ی پس از جراحی ،کاهش وزن تا ۲.۵ کیلو پیش بینی می شود. در بیشتر موارد کاهش وزن به دلیل کاهش اشتها می باشد که به پوشیدن الاستیک ها مربوط می شود. پس از هفته ی اول اشتهای شما باید به اندازه ی کافی بهبود یابد که بتواند وزن از دست رفته ی شما را جبران کند.

  1. سفتی فک و صدای مفاصل فک

پس از جراحی ارتوگناتیک، مفاصل فک به مدت چند ماه سفت خواهد بود. بهترین تمرین برای غلبه بر سفتی مفاصل، فعالیت های عادی فک مانند جویدن است. گاهی اوقات ممکن است صدای ساییده شدن در مفاصل هنگام شروع حرکت فک اتفاق بیفتد. این صداها ممکن است دائمی باشند، اما کاربرد فک را تحت تاثیر قرار نمی دهد.

  1. تورم

تورم از خصوصیات بارز دوره‌ی بهبودی پس از جراحی فک است. قرار دادن یخ بر روی صورت در ۴۸ ساعت اول در کم کردن تورم موثر است. پس از آن گرمای خارجی به شکل پدهای حرارتی یا کمپرس گرم به کاهش تورم کمک می‌کند.